šta vidiš tamo gdje nije
tvog imena i prisustva
Mjesec: Februar 2017.
ISMET MARKOVIĆ PLAVNIK “PRECI”
jedni drugima love glave
a odlazeći u san
istim kamenom se pokrivaju
MILOVAN ĐILAS “O OTIMANJU ZEMLJE MUSLIMANIMA KOLAŠINA”
Skoro sve zemlje u kolašinskom kraju bile su otete od muslimana koji su – čim su ih Crnogorci posvojili – pobijeni ili odagnati do zadnjega s njihovih ognjišta. I groblja njihova su zatrta da se ne zna da su nekad tu bili. Zakrvljenost između dvije vjere bila je tolika da su muslimani i sami selili, napuštajući kuće i baštine. Nijesu bježali samo age i begovi, nego i seljaci muslimani, čija je zemlja većinom i bila. Prisvajanje muslimanskih zemalja shvatano je i kao nagrada za muke i pogibije i junaštva u bitkama.
Nastavi čitati MILOVAN ĐILAS “O OTIMANJU ZEMLJE MUSLIMANIMA KOLAŠINA”
Jahja Fehratović “BILJEŠKA O ARIF-EF. BRKANIĆU SARAJLIJI” (SARAJEVO 1861. – NOVI PAZAR 1916)
Arif-ef. Brkanić rođen je u Sarajevu 1861. godine. Sa porodicom se, kao dječak, nakon austro-ugarske okupacije Bosne i Hercegovine 1878. godine doseljava u Novi Pazar, gdje i dobija nadimak Sarajlija. Nakon ruždije završava i Novopazarsku medresu, u kojoj kasnije biva profesor arapskoga jezika. Važio je za uglednog i veoma učenog alima. U sandžačkobošnjačkoj književnosti dolazi u slijedu novopazarskih alhamijado autora kao nasljednik Mula Sulejmana Tabakovića i prethodnik Nazif-ef. Šuševića i Šerif-ef. Šačića. Iako jedan od plodnijih autora ove književnosti, u širim krugovima izvan Sandžaka poznatiji je kao reformator arebičkog pisma nego li kao autor izuzetno vrijednih alhamijado djela Terdžuman mevludski na jezik bosanski i Dinski nasihati na bosanskome jeziku.
Slobodan Drobnjak Sait Š. Šabotić „KULTURNE PRILIKE I KULTURNI STVARAOCI NIKŠIĆA IZ OSMANSKOG PERIODA“
Geografski položaj je važna odrednica i polazna osnova razvitka svakog područja.
Povoljnost položaja znatno određuje koliko će se na određenom prostoru naseliti stanovništva, koliko će se koncentrisati privrednih snaga, društvenih službi i ustanova, kao i u kojoj će mjeri to okupljanje biti uspješno sa aspekta interesa regije, gravitacionog područja i šire zajednice.[i] Povoljan saobraćajni položaj, na raskrsnici puteva koji koriste predisponiranost udolina i prevoja i povezuju jugoistočne djelove Dinarida sa primorjem, pružao je važnu prirodnu osnovu za razmještaj stanovništva središnjeg dijela današnje Crne Gore, a time i Nikšićkog kraja kao njegovog značajnog dijela. Zahvaljujući činjenici da je Nikšićko polje dio udoline koja počinje od Gatačkog polja i proteže se do Jadranskog mora, kao i prostranstvu polja, podgorja i župnog kraja, formiranog na dodiru geografski različitih krajeva, rano je došlo do formiranja gradskog naselja u ovom, po mnogo čemu specifičnom kraškom polju. Zbog svojih prirodnih osobenosti za trajnije naseljavanje, Nikšićko polje spada u najpovoljnije djelove Dinarskog krša. Još je njemački geograf Kurt Hasert istakao u svojim rado vima, da je Nikšićko polje prirodno određeno da bude apsolutni centar zapadne Crne Gore. Pored povoljnog geografskog položaja, specifični uslovi prirodne sredine takođe su bitno uticali na proces istorijskog, društveno-ekonomskog, političkog i kulturnog razvoja Nikšića.
Đorđe Mikić „NOVOPAZARSKI SANDŽAK U TURSKIM PARLAMENTARNIM IZBORIMA 1908. I 1912. GODINE“
U svim prekretnim i kriznim momentima 19. i početkom 20. veka Novopazarski sandžak bio je bremenit burnim unutrašnjo-političkim zbivanjima i sve prisutniji u međunarodnim kombinacijama zainteresovanih susednih država. Tu je karakteristično vreme istočne krize 1875-78. kad se zbio veliki ustanak hrišćana protiv turske vlasti, ,koji nije donio oslobođenje, usled odluka Berlinskog kongresa, kojim su ove oblasti date Austro-Ugarskoj pod okupaciju, a koje je ona kasnije zaposela. Od tada pa do mladoturske revolucije i aneksione krize u Sandžaku su se odvijali znatni događaji. U njima se u ovom mestu koncentrisalo i ispoljavalo toliko protivrečnih interesa koliko je bilo različitih unutrašnjih snaga i spoljnih političkih kombinacija na ovom delu Balkana. Unutrašnjo-političke protivrečnosti manifestovane su kroz niz socijalnih buna. Kriza društvenih odnosa prisutna je i u vreme parlamentarnih izbora za turski parlament u Carigradu, kad su različite snage gurnule svoje kandidate u Parlament. Novi vlastodršci u turskom carstvu, mladoturci, koji su došli na vlast kroz mladotursku revoluciju, naročito su polagali interesovanje za izborni uspeh svojih kandidata u ovoj krajnjoj tački carevine prema Evropi. U članku se obrađuju parlamentarni izbori koje su mladoturci sproveli po svom dolasku na vlast i zavođenju parlamentarizma 1908. i izbori 1912. kada su mladoturci ušli u političku krizu i kada su pokušali prevremenim parlamentarnim izborima da se iz nje izvuku, ali u tome nisu imali uspeha. Novoizabrani parlament je bio ponovo raspušten, posle pada mladoturske vlade, a ubrzo je došlo i do balkanskih ratova i uništenja turske vlasti u evropskom delu carstva.